پرخاشگری سگ شایع ترین و جدی ترین مشکل رفتاری در سگ ها است. همچنین این دلیل شماره یک است که چرا صاحبین حیوانات خانگی به دنبال کمک حرفه ای از رفتارشناسان، مربیان و دامپزشکان هستند.
پرخاشگری سگ چیست؟
اصطلاح “پرخاشگری” به طیف گسترده ای از رفتارها اشاره دارد که به دلایل متعدد در شرایط مختلف رخ می دهد. تقریباً همه حیوانات وحشی هنگام محافظت از قلمرو خود، دفاع از فرزندان خود و محافظت از خود تهاجمی هستند. گونه هایی که به صورت گروهی زندگی می کنند، از جمله سگ ها، از پرخاشگری و تهدید نیز برای حفظ صلح و مذاکره در تعاملات اجتماعی استفاده می کنند.
گفتن اینکه سگ “پرخاشگر” است می تواند به معنای خیلی چیزها باشد. پرخاشگری طیفی از رفتارها را در بر می گیرد که معمولاً با هشدار آغاز می شود و می تواند به حمله ختم شود. سگ ها ممکن است در هر نقطه از یک برخورد تهاجمی خشونت خود را متوقف کنند. سگی که به مردم پرخاشگری نشان می دهد، معمولاً قبل از رفتارهای شدید، موارد زیر را نشان می دهد:
- ساکن و سفت می شود
- پارس از گلو که به نظر می رسد تهدیدآمیز است
- حرکت به سمت جلو یا شارژ کردن و حل دادن فرد
- گاز گرفتن آرام، برای کنترل فرد، بدون اعمال فشار قابل توجه
- “ضربه پوزه‌‌ای” (سگ با بینی خود به شخص ضربه می زند)
- غرغر کردن
- نشان دادن دندان
- خرخر کردن (ترکیبی از غرغر کردن و نشان دادن دندان)
- ضربه محکم و ناگهانی
- چنگ زدن سریع که هیچ اثری از خود باقی نمی گذارد
- گاز گرفتن سریع که پوست را پاره می کند
- گاز گرفتن با فشار کافی برای ایجاد کبودی
- گازگرفتنی که باعث سوراخ شدن زخم می شود
- گاز گرفتن های مکرر پی در پی
- گاز گرفتن و پاره کردن
سگ ها همیشه از این توالی پیروی نمی کنند و اغلب چندین مورد از رفتارهای بالا را به طور همزمان انجام می دهند. بسیاری از اوقات، والدین حیوانات خانگی علائم هشدار دهنده قبل از گاز گرفتن را تشخیص نمی دهند، بنابراین آنها تصور می کنند که سگ های خود به طور ناگهانی افسار گسیخته میشوند. با این حال، به ندرت چنین است. ممکن است بین اخطار و گاز گرفتن فقط میلی ثانیه فاصله باشد، اما سگ‌ها بدون اینکه هشدار بدهند، به ندرت گاز می‌گیرند.
طبقه بندی رفتار پرخاشگری
اگر سگ شما در گذشته پرخاشگر بوده است یا احتمال می‌دهید که او ممکن است پرخاشگر شود، برای ارزیابی موقعیت‌هایی که او را ناراحت کرده‌است، وقت بگذارید. چه کسی بیشترین بار پرخاشگری او را متحمل شد؟ کی و کجا اتفاق افتاد؟ چه اتفاق دیگری در آن زمان در جریان بود؟ چه اتفاقی برای سگ شما افتاده بود یا قرار بود بیفتد؟ چه چیزی جلوی پرخاشگری او را گرفت؟ یادگیری پاسخ به این سؤالات می تواند شرایطی را که باعث واکنش تهاجمی سگ شما می شود را روشن کند و بینشی در مورد دلایل رفتار او ارائه دهد. قبل از اینکه بتوانید به سگ خود کمک کنید، به تشخیص دقیق نیاز دارید.
مشکلات رفتار پرخاشگرانه در سگ ها را می توان به روش های مختلفی طبقه بندی کرد. یک طرح سودمند برای درک اینکه چرا سگ شما پرخاشگر است، بر اساس دلیل پرخاشگری سگ تنظیم میشود. اگر اینگونه به پرخاشگری فکر می کنید، می توانید تعیین کنید که چه چیزی سگ شما را به رفتار پرخاشگرانه ترغیب می کند و مشخص کنید که او امیدوار است از رفتارش چه چیزی به دست آورد.
تهاجم قلمرویی
برخی از سگ‌ها به متجاوز(قلمروی خود) حمله می‌کنند و گاز می‌گیرند، خواه متجاوز دوست باشد یا دشمن
تهاجم حفاظتی
سگ ها زمانی که فکر می کنند یکی از اعضای خانواده یا دوستان یا صاحبانشان در خطر است، ممکن است رفتار تهاجمی نشان دهند.
تهاجم مالکانه
بسیاری از سگ ها تمایل دارند که از دارایی های خود در مقابل دیگران محافظت کنند.
تهاجم ترس
یک سگ ترسان اگر در گوشه ای قرار بگیرد یا به دام بیفتد ممکن است تهاجمی شود.
تهاجم دفاعی
سگ های تدافعی در هنگام ترس، تصمیم می گیرند که بهترین دفاع یک حمله خوب است.
تهاجم اجتماعی
سگی که خود را دارای مرتبه اجتماعی بالایی می داند ممکن است نسبت به مادون خود پرخاشگری نشان دهد.
تهاجم سرخوردگی برانگیخته
سگی که با چیزی هیجان زده یا برانگیخته است اما از نزدیک شدن به آن منع می شود، می تواند پرخاشگر شود.
تهاجم تغییر مسیر
پرخاشگری تغییر مسیر زمانی اتفاق می‌افتد که سگ توسط یک شخص یا حیوان تحریک شود یا نسبت به آن پرخاشگری نشان دهد اما در همین هنگام شخص دیگری مداخله کند. در این لحظه واکنش پرخاشگری سگ به سمت فرد مداخله گر تغییر مسیر میدهد.
تهاجم بخاطر درد
در این صورت یک سگ مهربان و دوستانه می تواند در هنگام درد رفتار تهاجمی از خود نشان دهد.
تهاجم شکارچیانه
برخی از سگ‌های خانگی رفتارهای کلاسیک شکارچیانه سگ‌ها را، از جمله تعقیب و گرفتن چیزهایی که سریع حرکت می‌کنند، نشان می‌دهند.
مطلب پیشنهادی: دلیل پارس کردن زیاد سگ و راه حل آن
پرخاشگری سگ چه کسی را هدف می گیرد؟
تعیین اینکه سگ شما نسبت به چه کسی پرخاشگر است برای درک رفتار او ضروری است. رفتار پرخاشگرانه سگ ها با افراد ناآشنا معمول است. برخی از مطالعات گزارش می‌دهند که حدود 60 تا 70 درصد از سگ‌های خانگی به‌طور تهدیدآمیز برای غریبه‌ها پارس می‌کنند و در کنار آنها غیر دوستانه رفتار می‌کنند. پرخاشگری نسبت به سگ های ناآشنا نیز گسترده است. کمتر متداول است که سگ ها نسبت به اعضای خانواده یا سایر حیوانات خانگی در خانه پرخاش کنند. بیشترین مشکل، سگ هایی هستند که نسبت به کودکان، به ویژه کودکان خانواده، پرخاشگر هستند. درمان پرخاشگری نسبت به کودکان نه تنها به دلیل نگرانی های ایمنی بسیار دشوار است، بلکه احتمال اینکه سگی با این مشکل قابل اعتماد شود نیز بسیار اندک است.
برخی از سگ ها فقط نسبت به دسته خاصی از افراد تهاجمی هستند. یک سگ ممکن است فقط با دامپزشک یا آرایشگر، یا پستچی، یا با افراد روی صندلی چرخدار یا افرادی که از عصا و واکر استفاده می کنند، پرخاشگر باشد. در برخی موارد، محدود کردن دسترسی سگ به افرادی که او را ناراحت می کنند آسان است. به عنوان مثال، اگر سگ مو کوتاه شما از آرایشگر بدش می آید، می توانید خودتان در خانه او را اصلاح کنید. اما در موارد دیگر، اجتناب از افراد هدف غیرممکن است. به عنوان مثال، اگر سگی دارید که از کودکان بیزار است و در یک ساختمان مسکونی شهری پرجمعیت در کنار یک مهد کودک زندگی می کنید، اجتناب از قرار دادن سگ خود در معرض کودکان دشوار خواهد بود.
پرخاشگری نسبت به مردم، پرخاشگری نسبت به سگ ها و پرخاشگری نسبت به سایر حیوانات الگوهای رفتاری نسبتاً مستقلی هستند. به عنوان مثال، اگر سگ شما نسبت به سگ های دیگر پرخاشگر است، به این معنی نیست که احتمال دارد او نسبت به انسان ها نیز پرخاشگر باشد.
عوامل ریسکی
اگر تصمیم می گیرید با سگ پرخاشگر خود زندگی کنید، چندین فاکتور وجود دارد که باید در نظر بگیرید زیرا شما به عنوان والدین حیوان خانگی در نهایت مسئول رفتار سگ خود هستید. این عوامل شامل سطح خطر زندگی با سگ شما و احتمال تغییر رفتار او می شود:
سایز: صرف نظر از عوامل دیگر، سگ های بزرگ ترسناک تر هستند و می توانند آسیب بیشتری نسبت به سگ های کوچک وارد کنند.
سن : اعتقاد بر این است که سگ‌های جوانی که مشکل پرخاشگری دارند، انعطاف‌پذیرتر و درمان‌پذیرتر از سگ‌های مسن‌تر هستند.
تاریخچه گازگرفتن: سگ هایی که قبلا گاز گرفته اند یک خطر شناخته شده و یک مسئولیتی به حساب میشود که باید آنها را بیمه کرد.
شدت: سگ‌هایی که با نشان دادن دندان، غرغر کردن یا قفل کردن، پرخاشگری خود را متوقف می‌کنند، نسبت به سگ‌هایی که گاز می‌گیرند، برای زندگی و کار بسیار ایمن‌تر هستند. به همین ترتیب، سگ هایی که باعث کبودی و خراش های کوچک شده اند نسبت به سگ هایی که زخم های جدی ایجاد کرده اند، خطر کمتری دارند.
قابل پیش‌بینی بودن: سگ هایی که در معرض بالاترین خطر معدوم شدن به دلیل پرخاشگری هستند، سگ هایی هستند که قبل از گاز گرفتن هشدار کمی می دهند یا اصلاً هشدار نمی دهند و به طور متناقض و غیرقابل پیش بینی پرخاشگر هستند. سگ‌هایی که قبل از گاز گرفتن هشدار می‌دهند، به مردم و سایر حیوانات فرصت می‌دهند تا عقب‌نشینی کنند و از آسیب دیدن جلوگیری کنند.
اهداف : هر بار که سگ شما در معرض اهداف پرخاشگری خود قرار می گیرد، می توانید بر مدیریت و حل رفتار او تأثیر بگذارید. اگر در یک محیط روستایی با حیاط محصور شده ایمن زندگی می کنید، کنترل سگی که به غریبه ها پرخاشگر است نسبتاً آسان است. سگی که به کودکان پرخاشگر است را می توان مدیریت کرد اگر والدین حیوان خانگی او بدون فرزند باشند و هیچ دوست یا خویشاوندی با کودکان نداشته باشند. سگی که نسبت به سگ های ناآشنا پرخاشگر است، برای صاحبی که از پارک سگ ها بیزاراست و ترجیح می دهند سگ خود را در مسیرهای پیاده روی منزوی ورزش کند، مشکل کم تری ایجاد می کند.
محرک ها: آیا شرایطی که سگ شما را به رفتار تهاجمی ترغیب می کند آسان است یا اجتناب از آن غیرممکن است؟ اگر سگ شما فقط هنگام غذا خوردن از غذای خود مراقبت می کند، راه حل ساده است: هنگام غذا خوردن از او دوری کنید. اگر وقتی سگ شما آنجاست، کسی نمی تواند با خیال راحت وارد آشپزخانه شود، زیرا او از ظرف غذای خالی خود در کمد محافظت می کند، این داستان دیگری است. اگر سگ شما هر غریبه ای را که در دسترس است گاز بگیرد، بسیار خطرناک تر از سگی است که غریبه ها را فقط در صورتی گاز می گیرد که آنها بخواهند او را ببوسند.
سهولت ایجاد انگیزه در سگ شما: نکته نهایی این است که چقدر آسان است که برای سگ خود در طول آموزش ایجاد انگیزه کنید. ایمن ترین و مؤثرترین راه برای درمان مشکل پرخاشگری، اجرای اصلاح رفتار تحت راهنمایی یک متخصص واجد شرایط است. اصلاح رفتار سگ مستلزم پاداش دادن به او برای رفتارهای خوب است – بنابراین اگر سگ شما از تحسین، رفتار و اسباب بازی لذت می برد، احتمالاً موفق تر خواهید بود. کار کردن با سگ هایی که انگیزه خاصی از پاداش های معمولی ندارند، می تواند به ویژه چالش برانگیز باشد، و احتمال بهتر شدن چنین سگی کم است.
همیشه با دامپزشک خود مشورت کنید: برخی از سگ های پرخاشگر به دلیل یک بیماری یا عارضه پزشکی، رفتار خود را نشان می دهند. علاوه بر شرایط حاد دردناک، سگ‌هایی که مشکلات ارتوپدی، ناهنجاری تیروئید، اختلال عملکرد آدرنال، اختلال عملکرد شناختی، اختلالات تشنجی و نقص حسی دارند، می‌توانند تغییراتی در تحریک‌پذیری و پرخاشگری نشان دهند. سگ های سالمند ممکن است دچار سردرگمی و ناامنی شوند که ممکن است باعث رفتار پرخاشگرانه شود. برخی از داروها می توانند خلق و خو را تغییر دهند و بر حساسیت سگ شما به پرخاشگری تأثیر بگذارند. حتی رژیم غذایی به عنوان یک عامل بالقوه کمک کننده در نظر گرفته شده است. اگر سگ شما مشکل پرخاشگری دارد، بسیار مهم است که قبل از انجام هر کار دیگری او را نزد دامپزشک ببرید تا احتمال مسائل پزشکی که می تواند باعث بدتر شدن رفتار او شود، رد شود. اگر دامپزشک متوجه یک مشکل پزشکی شد، باید با او همکاری کنید تا بهترین شانس را برای بهبودی سگ خود فراهم کنید.
همیشه با یک متخصص رفتار حرفه ای کار کنید: پرخاشگری می تواند یک مشکل رفتاری خطرناک باشد. تشخیص آن پیچیده است و درمان آن دشوار و زمان بر است. بسیاری از تکنیک‌های اصلاح رفتار در صورت استفاده نادرست، اثرات مضری دارند. حتی متخصصان بسیار باتجربه نیز هر از گاهی گاز گرفته می شوند، بنابراین زندگی با یک سگ پرخاشگر و درمان آن ذاتاً خطرناک است. یک متخصص واجد شرایط می تواند یک برنامه درمانی متناسب با خلق و خوی سگ شما و موقعیت منحصر به فرد خانواده شما ایجاد کند و می تواند شما را در اجرای آن راهنمایی کند. او می تواند پیشرفت سگ شما را زیر نظر داشته باشد و در صورت نیاز تغییراتی در برنامه ایجاد کند. در صورت لزوم، او همچنین می تواند به شما کمک کند که تصمیم بگیرید که کیفیت زندگی سگ شما خیلی ضعیف است یا خطرات زندگی با سگ شما خیلی زیاد است و اتانازی (مرگ آسان و بدون درد)ضروری است.
یک رفتارشناس کاربردی مجاز حیوانات (CAAB یا ACAAB)، یک رفتارشناس دامپزشکی (Dip ACVB) یا یک مربی حرفه‌ای سگ حرفه‌ای (CPDT) در منطقه خود پیدا کنید. اگر انتخاب می کنید از مربی سگ ها استفاده کنید، مطمئن شوید که مربی واجد شرایط کمک به شما است. تعیین کنید که آیا او تحصیلات و تجربه در درمان پرخاشگری سگ دارد یا خیر.
مطلب پیشنهادی: علت لیس زدن سگ ها چیست؟
پرخاشگری سگ درمان می شود؟
والدین حیوان خانگی سگ های پرخاشگر اغلب می پرسند که آیا می توانند مطمئن باشند که سگشان “درمان شده است” ؟ با در نظر گرفتن تکنیک‌های اصلاح رفتار که بر پرخاشگری تأثیر می‌گذارند، درک کنونی ما این است که بروز و فراوانی برخی از انواع پرخاشگری را می‌توان کاهش داد و گاهی اوقات حذف کرد. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که یک سگ پرخاشگر به طور کامل درمان شود. در بسیاری از موارد، تنها راه حل این است که با محدود کردن مواجهه سگ با موقعیت ها، افراد یا چیزهایی که باعث پرخاشگری او می شود، مشکل را مدیریت کنید. هنگام برخورد با یک سگ تهاجمی همیشه خطر وجود دارد. والدین حیوان خانگی مسئول رفتار سگ های خود هستند و باید اقدامات احتیاطی را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که به کسی آسیب نرسد. حتی اگر سگی سال‌ها رفتار خوبی داشته باشد، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه زمانی ممکن است دوباره او پرخاشگر شود. سگ هایی که سابقه متوسل شدن به پرخاشگری به عنوان راهی برای مقابله با موقعیت های استرس زا دارند، می توانند از این استراتژی عقب نشینی کنند. والدین حیوان خانگی سگ های پرخاشگر باید محتاط باشند و همیشه تصور کنند که سگ آنها درمان نشده است تا هرگز اتفاق جدی رخ ندهد.
آیا برخی از نژادها تهاجمی تر از بقیه هستند؟
این درست است که اگر به آمار جمع‌آوری‌شده در مورد گاز گرفتن و پرخاشگری نگاه کنیم، برخی از نژادها ممکن است احتمال بیشتری برای گاز گرفتن داشته باشند. دلایل زیادی برای این وجود دارد. یکی از دلایل احتمالی این است که بیشتر نژادهای سگ زمانی وظایف خاصی را برای انسان انجام می دادند. برخی به خاطر گرایش های نگهبانی و حفاظتی، برخی دیگر به خاطر مهارت شکار، برخی دیگر به خاطر مهارت های جنگی و برخی دیگر به خاطر “بازی” ارزشمند بودند. اگرچه سگ‌های خانگی این نژادها این روزها به ندرت اهداف اصلی خود را برآورده می‌کنند، به هرحال سگ ها هنوز DNA اجداد خود را در ژن‌های خود دارند، و به این معنی است که اعضای یک نژاد خاص ممکن است مستعد انواع خاصی از پرخاشگری باشند. با وجود این، قضاوت سگ بر اساس نژادش نه دقیق و نه عاقلانه است. پیش‌بینی‌کننده‌های بسیار بهتر مشکلات رفتار پرخاشگرانه، شامل خلق و خوی فردی سگ و سابقه تعامل او با مردم و سایر حیوانات است. همیشه باید در مورد نژادها تحقیق کنید تا مطمئن شوید که نژاد یا ترکیب نژادی که به آن علاقه دارید برای شما و سبک زندگی شما مناسب باشد. با این حال، بهترین بیمه نامه در برابر مشکلات پرخاشگری، انتخاب سگی مناسب از همان ابتدا است.
لینک مقاله زبان اصلی: petmd
دکتر مهدی کمال زاده، متولد سال ۱۳۷۵ و دارای مدرک دکتری حرفه ای دامپزشکی، فارق التحصیل از دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران. تجربیات و علم بدست آمده وی در بیمارستان های دام کوچک و جراحی های دام بزرگ در کنار حضور سایر اعضای حرفه ای تیم، راهگشای ما برای یافتن ضعف ها و ارائه خدمات بهتر به صاحبین پت ها باشد.
